English
Nederlands
Beata Bruggeman- Sękowska
De grens oversteken maakte me het meest bang
Lviv, Stanislavov, Kuty
Ik zat naast mijn grootmoeder Maria die me vertelde over Lviv, Stanislavov, Kuty en de Sovjets. ‘’Toen ze kwamen, namen ze alles in beslag wat je had. Huizen, je eigendommen, kleding en zelfs gingen ze kijken welk eten je in de pot had ’’. Ze ging verder, ‘’ze namen bezit van veel huizen en de oorspronkelijke eigenaars werden gedwongen te vertrekken of met het hele gezin naar één kamer te verhuizen. Ik herinner me dat de vrouwen van de Sovjets door onze kasten gingen, ze kozen voor elegante nachthemden en droegen ze naar de schouwburg, omdat ze geen idee hadden dat dit pyjama’s waren.’’
De Sovjets hadden geen enkel moreel kompas, ze waren koelbloedig en geïnteresseerd in andermans eigendom en ten koste van alles laten zien wie de baas is.
Geboren in de Sovjet-Unie
Mijn familie woonde vóór de Tweede Wereldoorlog in het oostelijke deel van Polen, mijn vader werd in 1943 in Stanislavov geboren en zijn eerste woord als baby was: bom. Na de Tweede Wereldoorlog werd dit gebied onderdeel van de USSR als gevolg van het Molotov- Ribbentrop pact van 1939 en de Jalta-conferentie van 1945. Mijn familie moest vluchten naar Polen, dat ook niet langer vrij was. Het was Polen dat huilde en bloedde onder de bezetting van de communisten.
Toen mijn familie in Polen arriveerde, was mijn vader zo ziek en mager door wat ze hadden meegemaakt dat de artsen verwachtten dat hij niet ouder zou worden dan 12. Gelukkig hadden ze het mis.
Ik herinner me dat mijn vader zich zo schaamde voor zijn geboorteakte. Daarin stond dat hij in de Sovjet-Unie werd geboren. Hij was Pools en wilde niets te maken hebben met de communisten. Maar we hadden geen keus, ze waren overal als een pest en ze bepaalden elk aspect van je leven.
Angst: Als u niet bij ons hoort, bent u tegen ons
Hun kracht was gebaseerd op angst, controle en geweld. Je moest lid zijn van de partij of je was de vijand van het systeem.
“Van elke provocateur of gek die zijn hand durft op te heffen tegen de macht van de Volksrepubliek Polen, zal zijn hand worden afgehakt” – zei ooit Jozef Cyrankiewicz, een Poolse communistische premier. En het was zo, mensen werden afgeluisterd, gevolgd, gemarteld, onschuldige mensen gaven toe dingen te hebben gedaan die ze nog nooit hadden gedaan omdat ze met zo veel geweld werden geslagen en uiteindelijk werden vermoord.
Controle
Er werd helemaal niet van je verwacht dat je vrij was. De partij paalde waar je werkte, privé-initiatieven waren verboden, iedereen had een baan, er was geen werkloosheid. Maar de reden was niet dat de partij echt om je gaf en wilde dat je financieel onafhankelijk was. Integendeel, mensen die voor overheidsbedrijven en overheidsorganisaties werkten, konden gemakkelijk worden gecontroleerd door de partij die leidinggevende functies bekleedde.
Ik herinner me dat we ons huis in Polen hebben gebouwd aan het einde van de jaren 70, begin jaren 80. Het was zo moeilijk om bouwmaterialen te vinden, om het hele project te plannen, maar het ergste van alles waren de inspecties. Op een dag arriveerde een hele bus vol met verschillende inspecteurs die alles controleerden, elke steen telden, gewoon om je leven moeilijker te maken, alleen omdat je het aandurfde om actie te ondernemen en je eigen huis te bouwen. We waren echt bang dat ze van plan waren om vreemden in ons huis onder te brengen, om ons te beheersen. Geen enkel privé-bezit was veilig onder het communisme.
Toen het ons eindelijk lukte om het huis te bouwen, kwamen andere inspecteurs en hebben genoteerd welke auto’s we hadden en werd besloten dat ze in beslag zouden worden genomen in geval van oorlog.
Je werd niet geacht om vrij te denken
De communisten bepaalden wat je las en waarnaar je keek en luisterde. De censuur was almachtig. De leugens werden verspreid via de media met als doel je gedachten te hersenspoelen, te beheersen en te beïnvloeden en angst te verspreiden. Via de media leerde je hoe uitverkoren we waren om in een welvarend communistisch systeem te leven en hoe voorzichtig we moeten zijn omdat de slechte imperialisten een nieuwe oorlog tegen ons ‘’ paradijs op aarde’’ willen beginnen.
Ik herinner me hoe bang we elke keer waren als we luisterden naar Radio Free Europe in de kleinste kamer van ons huis. Telkens zetten wij het volume zachter en luisterden wij of er geen mensen buiten waren die ons aan het bespioneren waren. Iedereen kon je aangeven bij de geheime politie. Hoe kon je iemand vertrouwen?
Ik herinner me dat ik ’s avonds een boek over de oorlog tussen Polen en de bolsjewieken las dat mijn vader in Londen had besteld. Het was volkomen illegaal. Mijn vader kwam de kamer binnen en zei: ‘’ Goed dat je leest. Vergeet alleen niet om een goede plek te vinden om het in je kamer te verbergen wanneer ze komen.’’ Ik was zo bang dat ik alleen maar aan de keuze van de veilige plek kon denken.
Hersenspoeling op scholen
De hersenspoeling begon vroeg, op scholen. Vanaf het begin moesten we de communistische versie van de geschiedenis leren, we leerden de Russische taal, we volgden de lessen ‘’Maatschappij kennis’’ waar we ons ‘ideale’ systeem leerden kennen, in de literatuur moesten we de” juiste ” literatuur lezen ter bevordering van de communistische geest en we volgden speciale lessen genaamd ‘’Defensieve voorbereiding‘’. Tijdens deze lessen leerden we dat de ‘’imperialisten’’ ons elke minuut konden aanvallen en dat we voorzichtig moeten zijn, en dat wij loyaal moeten aan de partij zijn die ons beschermt tegen de vijand. We leerden hoe we een verband op de wonden moesten aanbrengen, hoe we oorlogsslachtoffers moesten verzorgen, hoe we gasmaskers moesten gebruiken in het geval dat de imperialisten op de nucleaire knop drukten en uiteindelijk moesten we leren schieten. Ik was echt doodsbang voor het laatste. Ik wilde het pistool tegen niemand gebruiken en was bang voor het idee dat ik het moest doen. Daarom hebben we het systeem opnieuw misleid. Mijn vader was arts. Elke keer als we moesten oefenen schieten, kreeg ik een doktersbriefje dat ik ziek was en niet in staat was om de lessen bij te wonen.
Op school moesten we propaganda-gedichten leren over onze leiders, grote vrienden uit Sovjet-Rusland en het proletariaat, te verheerlijken. Ons werd geleerd het systeem te verheerlijken waarvan ons werd verteld dat dit het meest veilige en eerlijke op aarde was. Veel van de gedichten die we leerden droegen we op maandagochtend voor in een speciale uitvoering voor de hele school.
Wij, kinderen van onze generatie, zijn op een schizofrene manier opgevoed. We kregen propagandalessen op scholen en moesten luisteren naar de leugens en tegelijkertijd kregen we de echte geschiedenis en politieke lessen thuis van onze ouders. Ik realiseer me dat nu hoe riskant het was voor de families. We hebben het over kinderen. En kinderen kunnen gemakkelijk op school zeggen dat ze thuis verschillende dingen leren … met als uitkomst: gevangenisstraf. Maar toch deden veel mensen het.
Lege planken, lege beloften
‘’Socialisme, vrede, werk, welvaart’’ was een bekende propaganda slogan die op poster te lezen was. ‘’De overheid zorgt voor mensen’’ stond op de poster die boven de lege planken in een winkel hingen en de mensen die uren buiten een winkel in de rij stonden in de hoop eten te kopen, waren het beeld van alle dag onder communistische Polen.
Onder het communisme bleven de gelijkheid en economische gelijkheid theorie. In praktijk bestond de samenleving uit de politieke top die een beter leven genoot en de rest werkte voor de top. De politieke top woonde in betere huizen, had betere auto’s, kon reizen, hoefde niet in de rij te staan.
De rest leed honger, was geïndoctrineerd, bang en kon niet beslissen over hun eigen leven.
Eten was beperkt en we gebruikten speciale voedselbonnen. Voedselbonnen gaven aan hoeveel brood en andere benodigdheden we konden kopen. Mensen stonden uren in de rij buiten winkels en eindigden vaak met niets of niet met wat ze hadden gehoopt om te krijgen. Ja, dit is hoe het communisme werkelijk voor mensen zorgde.
Mijn moeder is geboren in Konstancin bij Klarysew; weet je waarom Klarysew een van de modernste wegverbindingen met Warschau had? Omdat de eerste secretaris van de regerende Poolse Verenigde Arbeiderspartij (PZPR) camerad Edward Gierek daar woonde. Hij gaf het bevel de weg voor zichzelf te bouwen. Terwijl veel andere mensen bijvoorbeeld in huizen zonder riolering woonden. Dit was gelijkheid voor de uitverkorenen.
Over de streep gaan
Kun je je voorstellen hoe gelukkig ik was als een klein meisje van 7 of 8 toen op een dag ons op school werd verteld dat ‘’onze zorgzame oom’’ Rusland: Leonid Ilyich Brezhnev van me hield, en om mij en mijn vrienden geeft! Daarom kregen we een cadeau! Ik zie het nog steeds voor me. Grote plastic witte en blauwe klokken volledig gevuld met snoep. Het was zo schokkend, zo mooi, zo geweldig. Ik had nog nooit zoiets gezien. Ik nam mijn klok en liep gelukkig en ongeduldig naar huis om hem te openen en op te eten, natuurlijk.
Ik was het, mijn klok en mijn Russische oom Brezjnev. Ik was hem zo dankbaar. Ik belde aan de poort van ons huis en toen mijn ouders vroegen wie het was: ik schreeuwde: ’Ik heb een geweldig cadeau ontvangen van mijn lieve Russische oom’. Mijn ouders openden de poort en toen ik het huis binnenkwam, kreeg ik meteen te horen dat deze Russische communistische man helemaal niet mijn zorgzame oom is en dat ook nooit zal zijn!
Op deze dag werd ik door mijn ouders gered van de hersenspoelende communistische machine van propaganda, die iedereen op elke leeftijd, inclusief mij, aanviel. Het was zo gemakkelijk om de grens over te gaan en dit maakte me het meest bang!
Vertrouwen, nieuw gevoel
Voordat mijn vader stierf in 1995, genietend van slechts een paar jaar vrijheid in zijn leven, werd hij op een dag gebeld door de adviseur van president Walesa die vroeg of hij zou overwegen de positie van de minister van Volksgezondheid in het vrije Polen over te nemen. Hij was toen al te ziek om het te accepteren, maar we waren vereerd. We waren vereerd met het vertrouwen in hem. Vertrouwen, een waarde die alleen bestaat in een vrij land. Het voelde heel speciaal. Mijn ouders droomden altijd van een vrij land voor hun kinderen. Hun droom is uitgekomen. Polen werd vrij, communistische onderdrukking eindigde in Midden- en Oost-Europa, maar alle leed en drama’s kunnen niet worden vergeten!
EIOCO
De rol van het Europees Instituut voor de communistische onderdrukking is ervoor te zorgen dat al het lijden niet wordt vergeten en dat nieuwe generaties de kans krijgen om te leren over het verleden en het ware, moorddadige gezicht van het communisme. Net als mijn grootmoeder mij vele jaren geleden geschiedenislessen gaf aan een salontafel, hoopt EIOCO de kennis over dit vreselijke systeem met u te delen.
Ik zat naast mijn grootmoeder Maria die me vertelde over Lviv, Stanislavov, Kuty en de Sovjets. ‘’Toen ze kwamen, namen ze alles in beslag wat je had. Huizen, je eigendommen, kleding en zelfs gingen ze kijken welk eten je in de pot had ’’. Ze ging verder, ‘’ze namen bezit van veel huizen en de oorspronkelijke eigenaars werden gedwongen te vertrekken of met het hele gezin naar één kamer te verhuizen. Ik herinner me dat de vrouwen van de Sovjets door onze kasten gingen, ze kozen voor elegante nachthemden en droegen ze naar de schouwburg, omdat ze geen idee hadden dat dit pyjama’s waren.’’
De Sovjets hadden geen enkel moreel kompas, ze waren koelbloedig en geïnteresseerd in andermans eigendom en ten koste van alles laten zien wie de baas is.
Mijn familie woonde vóór de Tweede Wereldoorlog in het oostelijke deel van Polen, mijn vader werd in 1943 in Stanislavov geboren en zijn eerste woord als baby was: bom. Na de Tweede Wereldoorlog werd dit gebied onderdeel van de USSR als gevolg van het Molotov- Ribbentrop pact van 1939 en de Jalta-conferentie van 1945. Mijn familie moest vluchten naar Polen, dat ook niet langer vrij was. Het was Polen dat huilde en bloedde onder de bezetting van de communisten.
Toen mijn familie in Polen arriveerde, was mijn vader zo ziek en mager door wat ze hadden meegemaakt dat de artsen verwachtten dat hij niet ouder zou worden dan 12. Gelukkig hadden ze het mis.
Ik herinner me dat mijn vader zich zo schaamde voor zijn geboorteakte. Daarin stond dat hij in de Sovjet-Unie werd geboren. Hij was Pools en wilde niets te maken hebben met de communisten. Maar we hadden geen keus, ze waren overal als een pest en ze bepaalden elk aspect van je leven.
Hun kracht was gebaseerd op angst, controle en geweld. Je moest lid zijn van de partij of je was de vijand van het systeem.
“Van elke provocateur of gek die zijn hand durft op te heffen tegen de macht van de Volksrepubliek Polen, zal zijn hand worden afgehakt” – zei ooit Jozef Cyrankiewicz, een Poolse communistische premier. En het was zo, mensen werden afgeluisterd, gevolgd, gemarteld, onschuldige mensen gaven toe dingen te hebben gedaan die ze nog nooit hadden gedaan omdat ze met zo veel geweld werden geslagen en uiteindelijk werden vermoord.
Er werd helemaal niet van je verwacht dat je vrij was. De partij paalde waar je werkte, privé-initiatieven waren verboden, iedereen had een baan, er was geen werkloosheid. Maar de reden was niet dat de partij echt om je gaf en wilde dat je financieel onafhankelijk was. Integendeel, mensen die voor overheidsbedrijven en overheidsorganisaties werkten, konden gemakkelijk worden gecontroleerd door de partij die leidinggevende functies bekleedde.
Ik herinner me dat we ons huis in Polen hebben gebouwd aan het einde van de jaren 70, begin jaren 80. Het was zo moeilijk om bouwmaterialen te vinden, om het hele project te plannen, maar het ergste van alles waren de inspecties. Op een dag arriveerde een hele bus vol met verschillende inspecteurs die alles controleerden, elke steen telden, gewoon om je leven moeilijker te maken, alleen omdat je het aandurfde om actie te ondernemen en je eigen huis te bouwen. We waren echt bang dat ze van plan waren om vreemden in ons huis onder te brengen, om ons te beheersen. Geen enkel privé-bezit was veilig onder het communisme.
Toen het ons eindelijk lukte om het huis te bouwen, kwamen andere inspecteurs en hebben genoteerd welke auto’s we hadden en werd besloten dat ze in beslag zouden worden genomen in geval van oorlog.
De communisten bepaalden wat je las en waarnaar je keek en luisterde. De censuur was almachtig. De leugens werden verspreid via de media met als doel je gedachten te hersenspoelen, te beheersen en te beïnvloeden en angst te verspreiden. Via de media leerde je hoe uitverkoren we waren om in een welvarend communistisch systeem te leven en hoe voorzichtig we moeten zijn omdat de slechte imperialisten een nieuwe oorlog tegen ons ‘’ paradijs op aarde’’ willen beginnen.
Ik herinner me hoe bang we elke keer waren als we luisterden naar Radio Free Europe in de kleinste kamer van ons huis. Telkens zetten wij het volume zachter en luisterden wij of er geen mensen buiten waren die ons aan het bespioneren waren. Iedereen kon je aangeven bij de geheime politie. Hoe kon je iemand vertrouwen?
Ik herinner me dat ik ’s avonds een boek over de oorlog tussen Polen en de bolsjewieken las dat mijn vader in Londen had besteld. Het was volkomen illegaal. Mijn vader kwam de kamer binnen en zei: ‘’ Goed dat je leest. Vergeet alleen niet om een goede plek te vinden om het in je kamer te verbergen wanneer ze komen.’’ Ik was zo bang dat ik alleen maar aan de keuze van de veilige plek kon denken.
De hersenspoeling begon vroeg, op scholen. Vanaf het begin moesten we de communistische versie van de geschiedenis leren, we leerden de Russische taal, we volgden de lessen ‘’Maatschappij kennis’’ waar we ons ‘ideale’ systeem leerden kennen, in de literatuur moesten we de” juiste ” literatuur lezen ter bevordering van de communistische geest en we volgden speciale lessen genaamd ‘’Defensieve voorbereiding‘’. Tijdens deze lessen leerden we dat de ‘’imperialisten’’ ons elke minuut konden aanvallen en dat we voorzichtig moeten zijn, en dat wij loyaal moeten aan de partij zijn die ons beschermt tegen de vijand. We leerden hoe we een verband op de wonden moesten aanbrengen, hoe we oorlogsslachtoffers moesten verzorgen, hoe we gasmaskers moesten gebruiken in het geval dat de imperialisten op de nucleaire knop drukten en uiteindelijk moesten we leren schieten. Ik was echt doodsbang voor het laatste. Ik wilde het pistool tegen niemand gebruiken en was bang voor het idee dat ik het moest doen. Daarom hebben we het systeem opnieuw misleid. Mijn vader was arts. Elke keer als we moesten oefenen schieten, kreeg ik een doktersbriefje dat ik ziek was en niet in staat was om de lessen bij te wonen.
Op school moesten we propaganda-gedichten leren over onze leiders, grote vrienden uit Sovjet-Rusland en het proletariaat, te verheerlijken. Ons werd geleerd het systeem te verheerlijken waarvan ons werd verteld dat dit het meest veilige en eerlijke op aarde was. Veel van de gedichten die we leerden droegen we op maandagochtend voor in een speciale uitvoering voor de hele school.
Wij, kinderen van onze generatie, zijn op een schizofrene manier opgevoed. We kregen propagandalessen op scholen en moesten luisteren naar de leugens en tegelijkertijd kregen we de echte geschiedenis en politieke lessen thuis van onze ouders. Ik realiseer me dat nu hoe riskant het was voor de families. We hebben het over kinderen. En kinderen kunnen gemakkelijk op school zeggen dat ze thuis verschillende dingen leren … met als uitkomst: gevangenisstraf. Maar toch deden veel mensen het.
‘’Socialisme, vrede, werk, welvaart’’ was een bekende propaganda slogan die op poster te lezen was. ‘’De overheid zorgt voor mensen’’ stond op de poster die boven de lege planken in een winkel hingen en de mensen die uren buiten een winkel in de rij stonden in de hoop eten te kopen, waren het beeld van alle dag onder communistische Polen.
Onder het communisme bleven de gelijkheid en economische gelijkheid theorie. In praktijk bestond de samenleving uit de politieke top die een beter leven genoot en de rest werkte voor de top. De politieke top woonde in betere huizen, had betere auto’s, kon reizen, hoefde niet in de rij te staan.
De rest leed honger, was geïndoctrineerd, bang en kon niet beslissen over hun eigen leven.
Eten was beperkt en we gebruikten speciale voedselbonnen. Voedselbonnen gaven aan hoeveel brood en andere benodigdheden we konden kopen. Mensen stonden uren in de rij buiten winkels en eindigden vaak met niets of niet met wat ze hadden gehoopt om te krijgen. Ja, dit is hoe het communisme werkelijk voor mensen zorgde.
Mijn moeder is geboren in Konstancin bij Klarysew; weet je waarom Klarysew een van de modernste wegverbindingen met Warschau had? Omdat de eerste secretaris van de regerende Poolse Verenigde Arbeiderspartij (PZPR) camerad Edward Gierek daar woonde. Hij gaf het bevel de weg voor zichzelf te bouwen. Terwijl veel andere mensen bijvoorbeeld in huizen zonder riolering woonden. Dit was gelijkheid voor de uitverkorenen.
Kun je je voorstellen hoe gelukkig ik was als een klein meisje van 7 of 8 toen op een dag ons op school werd verteld dat ‘’onze zorgzame oom’’ Rusland: Leonid Ilyich Brezhnev van me hield, en om mij en mijn vrienden geeft! Daarom kregen we een cadeau! Ik zie het nog steeds voor me. Grote plastic witte en blauwe klokken volledig gevuld met snoep. Het was zo schokkend, zo mooi, zo geweldig. Ik had nog nooit zoiets gezien. Ik nam mijn klok en liep gelukkig en ongeduldig naar huis om hem te openen en op te eten, natuurlijk.
Ik was het, mijn klok en mijn Russische oom Brezjnev. Ik was hem zo dankbaar. Ik belde aan de poort van ons huis en toen mijn ouders vroegen wie het was: ik schreeuwde: ’Ik heb een geweldig cadeau ontvangen van mijn lieve Russische oom’. Mijn ouders openden de poort en toen ik het huis binnenkwam, kreeg ik meteen te horen dat deze Russische communistische man helemaal niet mijn zorgzame oom is en dat ook nooit zal zijn!
Op deze dag werd ik door mijn ouders gered van de hersenspoelende communistische machine van propaganda, die iedereen op elke leeftijd, inclusief mij, aanviel. Het was zo gemakkelijk om de grens over te gaan en dit maakte me het meest bang!
Voordat mijn vader stierf in 1995, genietend van slechts een paar jaar vrijheid in zijn leven, werd hij op een dag gebeld door de adviseur van president Walesa die vroeg of hij zou overwegen de positie van de minister van Volksgezondheid in het vrije Polen over te nemen. Hij was toen al te ziek om het te accepteren, maar we waren vereerd. We waren vereerd met het vertrouwen in hem. Vertrouwen, een waarde die alleen bestaat in een vrij land. Het voelde heel speciaal. Mijn ouders droomden altijd van een vrij land voor hun kinderen. Hun droom is uitgekomen. Polen werd vrij, communistische onderdrukking eindigde in Midden- en Oost-Europa, maar alle leed en drama’s kunnen niet worden vergeten!
Follow Us!