De Heuvel der Kruizen in Litouwen: een pelgrimsoord en plek van vreedzaam verzet

door Beata Bruggeman-Sękowska

De Heuvel der Kruizen ligt ongeveer 20 km ten noorden van de stad Śiauliai in het noorden van Litouwen. Het is een erg indrukwekkend pelgrimsoord. Er heeft moedig vreedzaam verzet tegen Russische en Sovjet-onderdrukkers plaatsgevonden. De kruisen vormen een symbool van geloof, hoop en vrijheid. Ten tijde van de Sovjet-Unie werden ze door de communisten steeds verwijderd maar dappere Litouwers bleven ze steeds terugplaatsen.

Naar verluid staan er ongeveer 100.000 kruisen, in hout en metaal. Naast crucifixen en kruizen brengen pelgrims en andere bezoekers ook rozenkransen, beeldjes van de maagd Maria en andere beeltenissen. Eenieder kan zijn of haar eigen kruis oprichten zolang het maar niet hoger is dan 3 meter.

Na de 3^e deling van het Pools-Litouwse Gemenebest werd Litouwen onderdeel van het Russische rijk. De Polen en Litouwers kwamen tegen het Russische bewind in opstand in 1831 en in 1863, maar zonder succes. Waarschijnlijk is het ontstaan van de Heuvel der Kruisen op de plaats van de voormalige Jurgaičiai of Domantai fortheuvel gerelateerd aan deze historische gebeurtenissen. De tsaar onderdrukte de nationale identiteit van niet-Russen en hij legde niet-orthodoxe religieuze rites en religieuze identiteiten aan banden. Daardoor was het families niet toegestaan om hun overledenen te eren met graven op kerkhoven. Bovendien konden veel families de lichamen van de omgekomen opstandelingen niet vinden. Daarom besloten ze symbolische kruizen op te richten.

Litouwen herwon zijn onafhankelijkheid in 1918. De Heuvel der Kruizen werd nu gebruikt als plek om voor Litouwen te bidden, alsmede voor vrede en voor de geliefden die voor hun land waren gevallen.

Tijdens de totalitaire onderdrukking onder de Sovjet-Unie was de Heuvel der Kruizen een plek van vreedzaam verzet. Litouwers toonden er hun aanhankelijkheid aan hun oorspronkelijke identiteit, religie en erfgoed. De Sovjets trachtten deze heilige plek verschillende malen te vernietigen door met bulldozers alle kruizen te vermorzelen. De communisten zouden zelfs een dam hebben gepland in de nabije rivier Kulvé zodat de heuvel zou overstromen. Maar zij slaagden er nooit in de geest van de natie te breken.

Op 7 september 1993 bezocht paus Johannes Paulus II de Heuvel der Kruizen en verklaarde het tot een plaats van hoop, vrede, liefde en opoffering.

UNESCO erkent het oprichten van kruizen voorts als een vast cultureel erfgoed van Litouwen.

Foto’s: ©Communications-unlimited.nl