English
Nederlands
Beata Bruggeman-Sękowska
In het Sloveense stadje Bled kun je een erg interessante villa bezoeken die nu als luxe hotel dient maar eerder de luxueuze zomerresidentie van de communistische Joegoslavische president Josip Broz Tito is geweest. Tito hield er een uitbundige levensstijl op na. Naast de zomerresidentie in Bled verbleef hij in de Joegoslavische hoofdstad Belgrado in de officiële residentie Belidvor en daarnaast had hij er een afzonderlijk privé-huis. Op de Brioni eilanden had hij voorts sinds 1949 een staats-zomerresidentie. Het paviljoen was ontworpen door Joze Plecnik, een van de beste Sloveens architecten, en omvatte een dierentuin. Ongeveer 100 buitenlandse staatshoofden bezochten Tito daar, alsmede filmsterren zoals Elizabeth Taylor, Richard Burton, Sophia Loren, Carlo Ponti en Gina Lollobrigida. Tito hield van de jacht en hij ging graag naar het dorpje Karadjordjevo waar hij met relaties uit de diplomatieke wereld ging jagen. Ook in het park rond de villa Bled ging hij op jacht. In 1974 was het aantal officiële residenties waarover hij beschikte opgelopen tot 32, met daarnaast het jachtschip Galeb (‘zeemeeuw’), een Boeing 727 als presidentieel vliegtuig en de Blauwe Trein.
© Communications-Unlimited.nl
Geschiedenis: de villa Bled in de loop der tijd
De Oostenrijkse aristocraat hertog Ernest Windischgrätz liet tussen 1883 en 1885 een villa met twee verdiepingen bouwen. Het bevatte hoektorentjes in de Engelse landhuisstijl en stond waar de huidige villa Bled zich bevindt. Otto Windischgrätz, de zoon van Ernest, trouwde in 1902 met Elisabeth, kleindochter van de Oostenrijks-Hongaarse keizer. Op hun huwelijksreis maakten zij een eerst stop op de Villa Bled, waar zij enkele dagen verbleven.
Suvobar Huis, van de koning van het nieuwe koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen
De familie Windischgrätz bezat de villa tot 1922, toen ze werd gekocht door Alexander Karadjordjevic, de jonge pasgetrouwde koning van het nieuwe koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen. Zijn vrouw, koningin Marie, en hun drie kinderen hielden erg veel van de villa en brachten er al hun zomers door. De jongste, prins André, werd in de villa geboren. De villa werd Subovor Huis genoemd om een belangrijke overwinning van het Servische leger over dat van het Oostenrijks-Hongaarse rijk te gedenken.
De Joegoslavische koninklijke familie plande de bouw van een nieuwe villa vlakbij het Subovor Huis. De plannen voor deze nieuwe koninklijke residentie werden gemaakt door de Beroemde Sloveense architect Joze Plecnik. Maar toen koning Alexander in 1934 stierf, waren enkel nog de 30 meter hoge pilaren boven het meer klaar waarop nu het Belvedere Paviljoen staat.
Na Alexander’s dood werd het oude gebouw, het Subovor Huis, gesloopt en werd begonnen aan de bouw van een nieuwe villa. De plannen voor deze villa werden ontworpen door architect Fürst. Maar de bouw werd verstoord door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
President Tito’s zomerresidentie en eminente gasten
Na de Tweede Wereldoorlog nam architect Vinko Glanz de bouw van de onvoltooide villa over. De oorspronkelijke plannen werden enigszins aangepast, mede op instructie van Tito. Tal van kostbare materialen werden gebruikt.
In 1947 werd de bouw voltooid. Het gebouw diende gedurende vele jaren als Tito’s zomerresidentie, alwaar hij talloze officiële staatsbezoeken ontving. Onder de hoogwaardigheidsbekleders die Tito in zijn villa begroette hoorden de Ethiopische keizer Haille Selassie, Sovjet-leider Nikita Chroesjtsjov, de Indiase premier Jawaharlal Nehroe, zijn dochter en Indiaas premier Indira Gandhi, Egyptisch president Gamal Abdar Nasser, de premier van Sri Lanka Sirimavo Bandaranaike, de Indonesische president Soekarno, de president van Zambia Kenneth Kaoenda, keizer Akihito van Japan, de keizer van Centraal-Afrika Jean-Bédel Bokassa, en zelfs de president van Noord-Korea Kim il-Sung.
© Communications-Unlimited.nl
Het is immens, ruim, en je kunt het bereiken of via de pletna-boten of via een lange weg over land. Het wordt omgeven door een indrukwekkend park met zich op een van de belangrijkste toeristische attracties van Slovenië: de kerk op het kleine eiland in het midden van het meer van Bled.
© Communications-Unlimited.nl
In het immense park rond de villa ging Tito jagen met zijn relaties uit de diplomatieke wereld. De villa is gebouwd om indruk te maken, of zo je wil je te intimideren. Wij zijn ook echt onder de indruk. Het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan, alsof Tito en zijn gasten op het punt staan te gaan wandelen in het park. Het is in de loop der jaren gemoderniseerd, maar het karakter van het gebouw en zijn kenmerken zijn daarbij gerespecteerd. We gaan het gebouw binnen en lopen naar de bar die Tito’s garage is geweest. Hier parkeerde hij dus zijn limousines.
© Communications-Unlimited.nl
© Communications-Unlimited.nl
In een privé-lift van president Tito
Op de bovenste verdieping, de derde, is in kamer 320 een prive’-appartement van Tito te vinden. Om er te komen mogen we een van Tito’s privé-liften gebruiken. https://www.youtube.com/watch?v=CwJ6BpCihLM&t=4s
© Communications-Unlimited.nl
Privé-appartement
Achter een elegante houten deur, gelegen aan een ruime lichte hal ligt een van Tito’s privé-appartementen. Het bestaat uit drie kamers: de salon, een kantoor en een ruime slaapkamer met elegante badkamer. In de studeerkamer hangt Tito’s portret. Hij is elegant gekleed, zoals we hem van de archieffilms kennen. Zijn bureau met antieke zwarte telefoon staat juist onder het schilderij.
© Communications-Unlimited.nl
© Communications-Unlimited.nl
© Communications-Unlimited.nl
Het bed, de verpleegster, zijn vrouw
Hiervandaan gaan we naar een ander appartement met een erg beroemd bed. Hier verbleef Tito na zijn operatie aan nierstenen. Zijn secretaresse, Jovanka Budisavljevic, zorgde voor hem. Zij was luitenant-kolonel in het Joegoslavische volksleger en zij werd zijn vierde en laatste vrouw.
© Communications-Unlimited.nl
Privé-bioscoop en sigaren
Op de begane grond is er een concerthal die Tito gebruikte voor de ontvangsten van delegaties en andere gelegenheden. Het was ook zijn privé-bioscoop waar hij ’s-Avonds graag zat en een sigaar rookte, een Cubaanse sigaar. Je kunt de sigaren nog altijd in het hotel kopen. Tito hield vooral van westerns. De concerthal heeft ook befaamde muurschilderingen.
© Communications-Unlimited.nl
Muurschildering en huwelijksrecepties
De muurschildering in de concerthal van Villa Bled is van 1947. Ze is gemaakt door Slavko Pengov. Hij maakte tevens de muurschilderingen in de parochiekerk St. Martijn te Bled en in het Sloveense parlement; de laatste beeldt de geschiedenis van de Slovenen uit. Die in de Villa Bled beeldt de Tweede Wereldoorlog in Joegoslavië uit, van het begin tot de bevrijding.
© Communications-Unlimited.nl
Bovenin links wordt het bombardement op het parlement in Belgrado getoond. Dan volgt de vorming van de eerste partizanen-troepenmacht. Somkigen zeggen dat de soldaat met zijn rug naar de kijker wiens gezicht we niet kunnen zien, Tito is. Vele gezichten komen in de muurschildering steeds terug omdat Pengov de werknemers van Villa Bled en de krijgsgevangenen die na de oorlog de Villa bouwden als ‘model’ gebruikte. Vervolgens wordt een Bosnisch stadje afgebeeld, daarna de capitulatie van het Italiaanse leger (een Italiaanse soldaat houdt zijn armen omhoog).
Het centrale deel van de muurschildering toont drie veldslagen: die van de Neretva, Sutjeska en het moeras van Igman. Aan het einde van de lange muur wordt de bevrijding afgebeeld, met rechtsboven een bloeiende kersenboom als voorbode van de lente.
De naoorlogse wederopbouw wordt op de kortere muur getoond. Op de achtergrond waarschijnlijk de Litostroj fabriek in Ljubljana, op de voorgrond de Joegoslavische jeugd: studenten, mijnwerkers, arbeiders, boeren en zo voort. Een Bosnische vrouw draagt de Joegoslavische vlag. In die vlag bevinden zich luikjes voor de filmprojectors van de films die voor Tito op de ertegenover gelegen muur werden vertoond.
Deze hal wordt tegenwoordig vaak voor huwelijksrecepties gebruikt. Soms worden de muurschilderingen echter op verzoek van de gasten afgedekt, om niet met het verleden te worden geconfronteerd.
Het Belvedere Paviljoen is een bijzonder gebouw in het park op 30 meter hoge pilaren. Het werd ontworpen door Joze Plecnik als receptieruimte voor de nieuwe koninklijke residentie, maar die plannen kwamen nooit tot uitvoering. Later gebruikte Tito het voor ontspannen tea parties. Er zit nu een café in.
© Communications-Unlimited.nl
Dit verhaal is gebaseerd op een eerder artikel van Beata Bruggeman-Sekowska voor het Centrum voor Centraal- en Oost-Europa.https://www.communications-unlimited.nl/vila-bled-hidden-pearl-of-president-titos-communist-president-of-yugoslavia/
Foto’s : © Communications-Unlimited.nl
Follow Us!