Patrick van Schie   Na meer dan een kwart eeuw de alleenheerschappij over de Sovjet-Unie te hebben uitgeoefend stierf Josef Stalin zeventig jaar geleden, in de vroege ochtend van 5 maart 1953. ‘Het bericht van het verscheiden van kameraad Stalin zal diepe smart veroorzaken in de harten van de arbeiders, collectieve boeren, intellectuelen en het […]

Lees meer

door Patrick van Schie   Deze maand is het precies 75 jaar geleden dat de communisten definitief de macht grepen in Tsjechoslowakije (indertijd vormden het huidige Tsjechië en Slowakije één land). In alle landen die na de Tweede Wereldoorlog achter het IJzeren Gordijn zouden verdwijnen, vond een soortgelijk proces plaats van uitschakeling van democratisch gezinde […]

Lees meer

Bespreking van Lea Ypi, Vrij. Opgroeien aan het einde van de geschiedenis (ISBN; 9789403150017; Amsterdam, 2021) 335 blz.   Patrick van Schie   Lea Ypi is een nieuwsgierig meisje vol vragen. Dat is misschien niet zo bijzonder maar wel lastig omdat zij opgroeit in de jaren tachtig in Albanië, dat dan het meest orthodox-communistische land […]

Lees meer

In 1891 voorspelde Eugen Richter hoe de DDR er meer dan een halve eeuw later uit zou zien   Patrick van Schie   Karl Marx en zijn volgelingen ontleedden wel (op hun wijze) de ‘kapitalistische’ maatschappij en zij voorspelden de revolutie, maar Marx en de zijnen bleven vaag over hoe de ‘socialistische’ maatschappij van na […]

Lees meer

Patrick van Schie   Op 5 maart 1946 hield Winston Churchill een toespraak in Fulton, een stad in de Amerikaanse staat Missouri. De Britse oorlogsleider, tot ruim een half jaar daarvoor premier, nam een eredoctoraat in ontvangst van het Westminster College in Fulton. Hij begon zijn rede Churchilliaans met de opmerking dat de naam Westminster […]

Lees meer

Onthullingen door een ervaringsdeskundige in 1946-47: Victor Kravchenko’s Ik verkoos de vrijheid   Patrick van Schie   In april 1944 liep een hoge functionaris van de ‘handelsdelegatie’ van de Sovjet-Unie in de Verenigde Staten over. Victor Kravchenko, een ingenieur, had tot taak in het kader van Lend Lease-leveranties tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de Sovjet-Unie […]

Lees meer

Beata Bruggeman-Sękowska   100 jaar geleden, op 25 februari 1921, trok het 11e Rode Leger Tbilisi (de hoofdstad van Georgië) binnen. Daarmee werd 25 februari een van de meest tragische data in de geschiedenis van Georgië- de dag dat het land werd ‘gesovjetiseerd’.   Ondanks heroïsche opofferingen van het Georgische volk kwam in 1921 een […]

Lees meer

Patrick van Schie   Op 22 februari 1946 kwam op het Amerikaanse State Department een telegram uit Moskou binnen. De auteur, de tweede man op de Amerikaanse ambassade, verontschuldigde zich bij voorbaat voor het belasten van het telegrafisch kanaal. Het telegram was inderdaad ongebruikelijk lang: uitgetypt 17 vellen papier. Het zou ook ongebruikelijk invloedrijk worden. […]

Lees meer

Beata Bruggeman-Sękowska   Op 17 september 1939 trokken ongeveer 1 miljoen troepen van het Rode leger over de oostgrens van Polen, waarmee de rode invasie van Polen begon. Het was 16 dagen nadat Nazi-Duitsland Polen vanuit het westen was binnengevallen. De opmars eindigde op 6 oktober 1939 met de verdeling van de hele Tweede Poolse […]

Lees meer

Patrick van Schie   Tachtig jaar geleden, eind 1940, verscheen Darkness at noon, vertaald vanuit het Duits. De schrijver, Arthur Koestler, was een oud-communist die door de Grote Terreur (1936-1938) in de Sovjet-Unie zijn illusies had verloren. Hij schreef dit tussen 1938 en 1940 van zich af, in een roman waarin hij de fictieve figuur […]

Lees meer